czwartek, 2 kwietnia 2015

Nauczyciel kazał uczniom zjeść krowę - forma sprawcza czasowników.

Strona sprawcza - causative - podmiot jest sprawcą czynności, jedno z dopełnień jest wykonawcą
czynności, drugie z dopełnień jest odbiorcą czynności, np.


Nauczyciel kazał uczniom zjeść krowę.

Czyli mówiąc prościej: strony sprawczej używamy, gdy chcemy wskazać działanie, 
w którym ktoś sprawił, że coś się stało/zaszła jakaś czynność.

Formy causative używamy zwykle do powiedzenia, że ktoś kazał komuś coś zrobić.

Trochę kłopotliwe może być to, że strona sprawcza może też oznaczać, 
że ktoś pozwolił komuś coś zrobić.

Dobra wiadomość to taka, że jeśli forma causative jest użyta z czasownikami “ageru” i “kureru”*,
prawie zawsze będzie chodzić o 
ktoś pozwolił komuś coś zrobić.
ぜんぶ食べさせた。
Kazać/pozwolić (komuś) zjeść wszystko.

ぜんぶ食べさせてくれた。
Pozwolić (komuś) zjeść wszystko.

* czasowniki dotyczące dawania - opiszę je innym razem.

W innych przypadkach po prostu musimy się zdać na instynkt i z kontekstu wywnioskować,
czy chodzi o kazanie czy o pozwolenie.


Jak tworzyć formę causative w języku japońskim?
a) RU-czasowniki:

Po prostu zamieniamy końcówkę “ru” na “saseru

np. mi(ru) - misaseru
tabe(ru) - tabesaseru
b) U-czasowniki:

Zmieniamy czasownik tak, jabyśmy chcieli stworzyć jego przeczenie w formie prostej,
ale zamiast “nai” dodajemy na końcu “seru
(czyli tworzymy bazę negacji i dodajemy seru)

np. shinu - shinaseru
kau - kawaseru
c) Wyjątki:

suru - saseru
kuru - kosaseru

***
To teraz przykłady :)

先生が 学生に 花を 書かせた
Nauczyciel kazał/pozwolił dzieciom rysować kwiatka.

今日は しごとを 休ませてください。
Proszę, pozwól mi odpocząć dziś od pracy.

彼が 彼女に あの本を 読ませました
On kazał/pozwolił jej czytać tamtą książkę.


Ćwiczenia れんしゅう

1. Zamień czasowniki na formę sprawczą:

nomu (pić) -
au (spotykać) -
miseru (pokazywać) - 
hashiru (biegać - U-czas.) -
hairu (wchodzić - ) -
taberu (jeść) -
kaeru (wracać - ) -
kaeru (zmieniać - RU-czas.) -
miru (widzieć) - 
mezameru (obudzić się) -
okiru (wstać) -
matsu (czekać) -
motsu (trzymać) -
kanjiru (czuć) -
komaru (być w kłopocie - U ) -
wasureru (zapomnieć) -
hikaru (świecić - U ) -

2. Przetłumacz na język polski:

Haha ga heya wo souji sasemashita -
Terebi wo misasete kudasai - 
Isha ga ninniku wo tabesaseta -
Ojisan ga paatii ni ikasemasen deshita -
Nihongo no sensei ga kodomotachi ni isu wo motasemasu -
Dare ga anata ni sore wo kakasemashitaka -
Obaasan ga mago ni nama no jagaimo wo tabesasemasen -

3. Przetłumacz na język japoński

Mama koleżanki pozwoliła nam obejrzeć ten film -
Proszę pozwól mi spać -
Dentysta kazał dzieciom myć zęby -
Ponieważ pada deszcz, tata nie pozwala mu bawić się na zewnątrz - 
Kto pozwolił Ci jeść słodycze? -
On nie kazał jej śpiewać -
Ponieważ uczeń był niegrzeczny, nauczyciel kazał mu uczyć się języka niemieckiego -

Odpowiedzi standardowo na amayanihongo@gmail.com w tytule temat notki.

2 komentarze:

Banzai! \^-^/
Jest mi naprawdę niezmiernie miło, gdy ktoś zechce zostawić tu swój komentarz. W końcu o wiele chętniej się pisze, gdy ma się namacalne dowody, że ktoś to czyta :)
Doumo arigatou gozaimasu!