Umiem, potrafię, mogę - wyrażanie zdolności i potencjału

Aby wyrazić, że coś umiemy, potrafimy zrobić, są na to dwa sposoby.

1. Dodanie końcówki "~koto ga dekiru" do podstawowej formy czasownika.

Bardziej formalnie będzie "~koto ga dekimasu".

W czasie przeszłym zaś: "~koto ga dekita" / "~koto ga dekimashita"

Przykłady:

　　にほんご　　　 はなす　　　　　　　　　　　

日本語を　話す　ことができる

Po japońsku mówić umiem.

ケーキを  つくる　ことができます

Ciasto zrobić umiem.

ピアノを　ひく　ことができませんでした

Na pianinie grać nie umiałam.

うんこを　する　ことができますか

Kupę zrobić umiesz?

え　を　かく　ことができた

Obraz narysować umiałem.

"~dekiru" może być przyłączone bezpośrednio do rzeczownika, a czasownik oznaczający jaką mamy zdolność można sobie odpuścić, jeśli jest on ściśle powiązany z opisywaną rzeczą.

Przykłady:

日本語　ができる

Japoński umiem (w domyśle: mówić)

ピアノ　ができた

Na pianinie umiem (grać)

かんじ　ができる
Kanji umiem (pisać)

2. Potencjalna forma czasownika - mniej formalny sposób na wyrażenie swoich zdolności

- W przypadku U-czasowników zamieniamy końcowe "~u" na "~eru"

iku - ikeru

kaku - kakeru
au - aer

- W przypadku RU-czasowników zamieniamy "~ru" na "~rareru"

taberu - taberareru

miru - mirareru

- Nieregularne:

suru - dekiru

kuru - korareru

Przykłady:

　　　　　　　　　　　　はなせる

スペイン語　が　話せる

Umiem mówić po hiszpańsku.

ケーキが　つくられる

Umiem zrobić ciasto.

Crayon Pop　の　ダンス　が　おどられますか

Umiesz zatańczyć taniec Crayon Pop?

あの　かわ　が　およげない

Nie umiem przepłynąć tamtej rzeki.

さかな　が　たべられる

Mogę (potrafię) zjeść rybę.

W przypadku RU - czasowników w nieformalnej konwersacji można skrócić 

końcówkę "rareru" do "reru" (ale i tak lepiej nauczyć się pełnej wersji):

taberu - tabereru (zamiast taberareru)

odoru - odoreru (zamiast odorareru)

tsukuru - tsukureru

***

A jak wyglądają formy grzeczniejsze?
Poniżej tabelka z odmianą, na przykładzie czasowników:
"jeść: taberu - taberareru"
"pisać: kaku - kakeru"

Ćwiczenia:

1. Przetłumacz na język japoński 

a) On umie grać na gitarze.
b) Czy umiałeś zaśpiewać tamtą piosenkę?
c) Oni nie potrafili mówić po niemiecku.
d) Potrafię zjeść czosnek.
e) Anko nie umie rysować kwiatów.
f) Nie mogłam przeczytać tej książki.
g) Kot nie umiał zrobić kupy.
h) Potrafisz (napisać) kanji?

2. Przetłumacz na język polski

a) Kono dansu ga odoru koto ga dekiru
b) Kanojo ha ringo ga taberaremasu ka
c) Sougo ha katatsumuri ga korosemashita
d) Nihongo ga dekimasen deshita
e) Sono hon ga yomeru ka
f) Inu ha neko ga taberarenakatta
g) Kare ha piano ga hikemasen
h) Kanojotachi ha keeki ga tsukurareta

3. Zamień formę "koto ga dekiru" na potencjalną i odwrotnie

Przykład: taberu koto ga dekiru = taberareru

a) oyogu koto ga dekiru =
b) utaeru =
c) nomeru =
d) hanasu koto ga dekiru =
e) tatseru =
f) miru koto ga dekiru =
g) odorareru =
h) yomu koto ga dekiru =

4. Zamień formy proste na grzeczne i odwrotnie

Przykład: taberareru = taberaremasu

a) kakenai =
b) okirareta =
c) hanasemasen deshita =
d) koroseru =
e) mirarenakatta =
f) taberaremasen =
g) oyogemasu =
h) aeru =

Odpowiedzi wysyłać na: amayanihongo@gmail.com
W temacie maila podać tytuł tej lekcji.