Konstrukcja -te imasu / -te imashita

Konstrukcja -te imasu / -te imashita służy dla określenia czynności wykonywanej przez dłuższy czas 

(w teraźniejszości lub przeszłości).

Forma twierdząca: - te imasu | - te imashita

Forma przecząca: - te imasen | - te imasendeshita

Forma pytająca: - te imasuka | - te imashitaka

Forma pytająco-przecząca: - te imasenka | - te imasendeshitaka

Przykłady:

1. 私は本を読んでいます.

わたしはほんをよんでいます.

Czytam książkę.

2. お父さんは寝ていますから、静かにしてください。

おとうさんはねていますから、しずかにしてください。

Ojciec teraz śpi, więc bądź cicho.

3. 昨日はテレビを見ていました。

きのうはテレビをみていました。

Wczoraj oglądałam telewizję.

Tworzenie formy -te czasowników:

Forma koneksywna:

W przypadku czasowników, których temat kończy się na samogłoskę, wystarczy po prostu dodać końcówkę -te, np.

patrzeć: mi(ru) - mite

spać: ne(ru) - nete

jeść: tabe(ru) - tabete

Z czasownikami, których temat kończy się na spółgłoskę, jest nieco większy problem.

- s przechodzi w -shi i otrzymujemy -shite

np. s(uru) - shite - robić

- k przechodzi w -i i otrzymujemy -ite

np. aruk(u) - aruite - spacerować

hatarak(u) - hataraite - pracować

- g przechodzi w -i i udźwięcznia -te, czyli otrzymujemy -ide

np. oyog(u) - oyoide - pływać

- n, -m i -b przechodzą w -n i udźwięczniają -te, czyli mamy -nde

np. yom(u) - yonde - czytać

nom(u) - nonde - pić

shin(u) - shinde - umierać

asob(u) - asonde - bawić się

- w, -r i -t przechodzą w -t, czyli mamy -tte

np. wakar(u) - wakatte - rozumieć

au (temat aw) - atte - spotykać

kaer(u) - kaette - wracać

mat(su) - matte - czekać

Formy -te imasu / -te imashita często używa się do opisu pogody,np:

1. 雨が降っています。

あめがふっています。

Pada deszcz.

2. 昨日は雪が降っていました。

きのうはゆきがふっていました。

Wczoraj padał śnieg.

3. 風が吹いています。

かぜがふいています。

Wieje wiatr.

4. 晴れています。

はれています。

Jest pogodnie.

Niektóre czasowniki występują w czasie teraźniejszym jedynie w konstrukcji -te imasu.

Zwykle ich formy słownikowe oznaczają czynność, która ma być wykonana w przyszłości.

Do takich czasowników należą m.in.:

benkyou-suru | benkyou-shite imasu (uczyć się)

hataraku | hataraite imasu (pracować)

sumu | sunde imasu (mieszkać)

tsukareru | tsukarete imasu (zmęczyć się, być zmęczonym)

shiru | shitte imasu (wiedzieć)

motsu | motte imasu (mieć, posiadać)

niru | nite imasu (być podobnym)

Czyli jak widać są to czynności, o których wiemy z pewnością, że będą trwały przez dłuższy okres czasu.

1. あんこさんは日本語を勉強しています。

あんこさんはにほんごをべんきょうしています。

Anko uczy się japońskiego.

2. 私は猫が持っています。

わたしはねこがもっています。

Mam kota.

3. イギリスで住んでいます。

イギリスですんでいます。

Mieszkam w Anglii.

Kocia notka (uczymy się kanji - 猫 i kocie potwory i legendy)

W Japonii koty są uważane zarówno jako pomyślne, jak i straszne.

Sposób, w jaki koty myją swoje pyszczki wygląda, jakby przyzywały szczęście,

dlatego kotki w takiej pozie są przedstawiane jako talizman szczęścia "maneki neko" 

(kiwający kot, witający kot, kot szczęścia). 

W sklepach i restauracjach zwyczajowo stoi już sobie figurka maneki neko zapraszająca klientów.

Gwoli wyjaśnienia: w Japonii przywołujemy kogoś gestem kiwającej dłoni: wnętrzem dłoni do przodu i kiwamy - dla nieogarniętych obcokrajowców może to być źródłem nieporozumień, gdyż gest ten nam bardziej kojarzy się z machaniem komuś na pożegnanie, a nie przyzywaniem kogoś do siebie (u nas gest przyzywania wygląda odwrotnie - do przodu zwrócona jest zewnętrzna część dłoni).

Z drugiej strony, były czasy, kiedy wierzono, że koty mogą zmieniać się w potwory.

Bakeneko

Wśród wielu japońskich duchów (youkai) jest wśród nich bakeneko (化け猫) - czyli kot potrafiący zmieniać swoją postać.

Bakeneko mogą przyjąć ludzki kształt lub prawie ludzki.
Niektóre zachowują kształt kota, ale mówią ludzkim językiem i noszą ubrania (jak np. Baron z Narzeczonej dla kota?). Według niektórych legend te kotokształtne bakeneko zawiązują sobie ręczniki na głowach i tańczą na tylnich nogach.

Jak powstały bakeneko? Otóż istnieje ogólny pogląd, że wszystko zaczęło się od ryb.

Koty nie są zwierzętami rodzimymi dla Japonii. Zostały sprowadzone i służyły jako zwierzęta domowe i do łapania szczurów. W tamtych czasach większość Japończyków żyła na diecie z warzyw i ziaren, z bardzo małym dodatkiem mięsa i białka. Koty karmiono resztkami. Lecz wiadomo, że kotom - które są mięsożerne - nie wystarczą jakieś tam warzywka. I kiedy są głodne znajdą swoją porcję białka, gdzie tylko będą mogły.

I znalazły. W lampach oliwnych, w których ówczesnym paliwem był olej rybny.

Dla kota z niedoborem białka to było to, czego potrzebował. Wystarczyło stanąć na tylnich łapkach i wylizać lampkę z oleju rybnego.

Światło lampy też robiło swoje i kiedy wchodził właściciel - widział cień kota z wydłużonymi nogami - tak, jakby kot transformował się w człowieka.

Kocie okrzyki z kolei przywołują na myśl odgłosy wydawane przez ludzi.

I kiedy Japończycy wierzyli, że ich małe mruczki w nocy zmieniają się w ludzi, wtedy słysząc te kocie wyjce, byli pewni, że słyszą swoje koty mówiące po japońsku.

Najsławniejszą legendą o bakeneko jest Bakeneko Rebellion of Nabeshima.

Historia ta miała miejsce w prowincji Hizen  podczas rządów Nabeshima Mitsushige.

Nabeshima zatrudnił niejakiego Ryuzoji Matashichi, aby my służył. Pewnego dnia Matashichi popadł w niełaskę u swojego Pana i został skazany na śmierć.

Matka Matashichi'ego miała przez to złamane serce. Wyżaliła swoje smutki kotu, którego trzymali w domu, a potem popełniła samobósjtwo. Kot wylizał krew matki i wtedy zmienił się w bakeneko.

Co noc zakradał się do zamku Nabeshimy, aby go torturować.

Klątwa skończyła się, kiedy lojalny Nabeshimie Komori Hanzaemon walczył z kotem i pokonał go, ocalając dom Nabeshimy.

Nekomata

Według japońskiego folkloru, kiedy kot osiągnie wystarczająco stary wiek, wówczas jego ogon rozdawaja się i kot zaczyna chodzić na dwóch łapach. Normalny Mruczek zaczyna wtedy swoje drugie życie jako Nekomata.

Okres Kamakura - Nekomata Gór

Pierwsza wzmianka o nekomacie pojawiła się w okresie Kamakura (1185-1333) w opowieściach Yoshidy Kenko. Yoshida pisał "Głęboko w górach żyje istota zwana nekomata. Mówi się, że karmi się ludźmi". Mniej więcej w tym samym okresie Fujiwara Sadaie zapisał w "Meigetsuki" ("Nagrania jasnego księżyca", "Pamiętnik jasnego księżyca"), iż 8 sierpnia 1233 roku w Nanto nekomata z gór zabił i zjadł kilka osób.

Nekomata z gór jak widać nie był uroczym kociakiem z dwoma ogonami. Zabijał i pożerał tych, którzy zapuścili się zbyt daleko w góry.

Aczkolwiek w okresie Kamakura w istnieniu nekomaty nie było nic nadprzyrodzonego - po prostu kolejny górski drapieżnik.

Legenda o nekomacie zaczęła zmieniać się w okresie Edo.

Najpierw we wczesnym okresie Edo zaczęto urozmaicać sobie opowiadania o nekomacie - nekomata większy od dzika, nekomata tak duży jak lew czy pantera, nekomata wystarczająco duży, by unieść psa w pysku...

Aż w połowie okresu Edo nadeszła prawdziwa przemiana legendy o nekomacie.
Podczas gdy góry wciąż były siedliskiem drapieżnych bestii, wierzono, iż nekomata ewoluował z domowego kota, który osiągnąwszy bardzo stary wiek opuszczał dom i ruszał w góry, by tam żyć jako nekomata. Dlatego też uważane jest za niebezpieczne zbyt długie trzymanie kota w domu.

Kasha

Jeśli byłeś zły i umarłeś... wtedy zostaniesz zabrany przez Kota jedzącego trupy jeżdzącego na ognistym rydwanie. 

Albo umarłeś w domu, a Twój kochany domowy zwierzaczek myśli, iż Twoje pogrążone w grzechu ciało będzie dobrą przekąską...

Hę? Że jak?!

kasha -　火車 - czyli ognisty rydwan, ognisty pojazd.

W okresie Kamakura wierzono, że żyje się w czasach ostatecznych i ma się tylko jedno życie. Wierzono, że człowiek utknął między Piekłem a Odkupieniem przez Amidę Buddhę.

I jeżeli człowiek za tego swojego życia był zły, wtedy po śmierci był zabierany w ognistym rydwanie do Piekła.

A teraz, jakim cudem z tego ognistego rydwanu zrobił się Kot jedzący zwłoki?!

Otóż była to wizja artysty Toriyama Sekien, który lubił łączyć folklor ze swoją własną wyobraźnią i w drugim tomie "Ilustrowanej Nocy Parady Stu Demonów" narysował kasha jako kota w płomieniach.

Z jakichś powodów wpływy Sekiena na youkai były bardzo głębokie i obraz kasha jako kota zaczął się przyjmować.

A kiedy człowiek umarł w domu i nikt o tym nie wiedział  - to taki trup sobie leżał kilka dni, aż domowy Mruczek decydował zrobić sobie ucztę, bo co ma mięso leżeć i gnić, skoro można go zjeść?

Itadakimasu :)

W ten sposób kasha wyewoluował z ognistego rydwanu w kotka jedzącego zwłoki.

To tyle o kotkach.

Miłego czytania i głaskania swoich kocich podopiecznych.

Jak podrosną, to was zabiją i zjedzą :)

______________________________

źródło:

http://japanese.about.com/

http://hyakumonogatari.com/

Partykuły miejsca, lokacji で、に、の and に/へ

Partykuły które wskazują miejsce gdzie dana czynność, akcja miała miejsce lub miejsce gdzie coś się znajduje.

1. で (de)
2. に (ni)
3. の (no)
4. に/へ (ni/e)

Jaka jest różnica pomiędzy tymi partykułami?

1. で(de) wskazuje miejsce gdzie dana akcja się odbywa. Angielski odpowiednik "at", "in".

• 毎日、朝食は家で食べます。 
• Mainichi, choushoku wa ie de tabemasu.
• Codziennie sniadanie w domu jem.
• アマヤさんは、Soccer で働いています
• Amaya-san wa, Soccer de hataraite imasu.
• Amaya w Sokerze pracuje.
で (de) jest również używane kiedy miejsce nie jest fizyczną lokalizacją jak na przykład jakaś okazja (ślub) czy sytuacja (konferencja prasowa)
• アマヤさんとアンコさんは, 結婚式で踊りいます。
• Amaya-san to Anko-san wa, kekkonshiki de odori imasu.
• Amaya-san i Anko, na ślubie tańczą.

2. に (ni) wskazuje gdzie coś się znajduje lub istnieje i często występuje z czasownikami ある (aru; nieożywione) oraz いる (iru; ożywione). W porównaniu do partykuły で, która również wskazuje lokalizacje odbywającej sie akcji, ni wskazuje lokalizacje akcji, która jest raczej statyczna niż dynamiczna. Angielski odpowiednik "in".

• 私の両親の家は、イギリスにあります。
• Watashi no ryoushin no ie wa, Igirisu ni arimasu.
• Moich rodziców dom jest w Anglii.
に (ni) wskazuje cel kiedy jest użyty z czasownikami ukazującymi ruch do wewnątrz. へ (e) może zastąpić に (ni) w tym znaczeniu, jednakże に jest częściej używane. Angielski odpowiednik "in", "into".
• あの大学にどうしても、入りたいんです。
• Ano daigaku ni doushite mo, hairitai n' desu.
• Za wszelką cenę chcę dostać się na ten Uniwesytet.
• 夢の中にアーサー君が出てきたんだって？
• Yume no naka ni Aasaa-kun dete kita n' datte?
• Czy to prawda , że Artur pojawił się w Twoich snach?
に (ni) wskazuje lokalizacje gdzie akcja ma miejsce, kiedy występuje razem z następującymi czasownikami:
 座る (suwaru; siadać)
• そのソファに座って、お待ちください。
• Sono sofaa ni suwatte, omochi kudasai.
• Tamtej sofie usiąść , poczekać proszę.
勤める（tsutomeru; pracować)
• ベアタさんは、雑誌に勤めています。
• Beata san wa, zasshi ni tsutomete imasu.
• Beata w magazynie pracuje.
置く（oku; kłaść, umieszczać)
• すみませんが、鞄はそこにおいてください。
• sumimasen ga, kaban wa soko ni oite kudasai.
• Przepraszam, torbę tam umieścić poproszę.
住む（sumu; mieszkać, przebywać)
• 将来、ポズナンにすみたい。
• Shourai, Pozunan ni sumitai.
• W przyszłości, w Poznaniu mieszkać chcę.
積もる（tsumoru; piętrzyć się, gromadzić się)
• ずいぶん屋根に雪が積もりましたね。
• Zuibun yane ni yuki ga tsumotimashita ne.
• Snieg naprawdę nagromadził się na dachu.
Porównaj to do で (de) który ma tą samą funkcję z większością innych czasowników. Angielski odpowiednik "in", "on".

3. の (no) - wskazuje względne położenie czegoś; często używane jest ze słowami takimi jak 上(ue; u góry),下(shita; u dołu), 横(yoko; obok), 中(naka; w środku), そば(soba; obok), まえ(mae; przed).

1. あの山の上の展望台に行ってみよう。
2. Ano yama no ue no tenboudai ni itte myou.
3. Chodźmy na platformę widowiskową tamtego szczytu góry.

4. へ／に (e/ni). Wskazuje miejsce w kierunku którego coś się porusza. へ i に są zamienne jeżeli używane z czasownikami takimi jak :　行く (iku; iść),　来る (kuru; przyjść),　戻る(modoru; wracać), 帰る(kaeru; powrót). Angielski odpowiednik "in", "at".

• 昼はあの店へ／に行って食事をしよう。
• Hiru wa ano mise e/ni itte shokuji o shiyou.
• Na lunch, do tego sklepu chodźmy.

Zaczerpnięte z 'How to tell the difference between japanese particles' by Naoko Chino.

Przymiotniki

Przymiotnik to słowo opisujące rzeczownik, np. ładna sukienka

Jednakże, przymiotniki w języku japońskim nie pasują stricte dokładnie do powyższej definicji.

Przymiotniki w języku japońskim można podzielić na:

1. przymiotniki czasownikowe (i-przymiotniki)

2. quasi-przymiotniki (na-przymiotniki)

1. Przymiotniki czasownikowe

Są to zwykłe przymiotniki.
Przymiotniki tej grupy w formie słownikowej kończą się na: -ai, -ii, -oi, -ui.

Nazywane są przez to -i przymiotnikami.

np.

chiisai - mały

yasui - tani

oishii - pyszny, smaczny

yasashii - łatwy

omoshiroi - ciekawy

ii - dobry

warui - zły

amai - słodki

shiroi - biały

-i przymiotniki w formach takich, jak podane powyżej, mogą opisywać rzeczowniki tak, jak w definicji na początku notki, np.

chiisai usagi - mały królik

omoshiroi hon - ciekawa książka

oishii ringo - smaczne jabłko

Powyższe przymiotniki podane były w formie słownikowej.

Aby utworzyć formę czasownikową, należy odciąć końcówkę -i. W ten sposób otrzymamy rdzeń danego przymiotnika.

akai (czerwony) | aka-

omoshiroi (smaczny, pyszny) | omoshiro-

yasui (tani) | yasu-

suzushii (super, "cool") | suzushi-

Zdania w języku japońskim wymagają orzeczenia, 

w przeciwieństwie do podmiotu - który można pominąć, jeśli wynika on z kontekstu.

Do tego forma słownikowa przymiotników czasownikowych jest niczym zwykła, teraźniejsza forma czasownika, dzięki czemu każdy przymiotnik czasownikowy może sam w sobie tworzyć zdanie.

np.

muzukashii - jest trudne

kono hon ha, omoshiroi - ta książka jest interesująca

Jak utworzyć z przymiotników inne formy czasowników?

a) aby uzyskać zwykłą formę czasu przeszłego, do rdzenia przymiotnika dodajemy końcówkę -katta.

np.

oishii - jest pyszne | oishikatta - było pyszne

wakai - jest młody | wakakatta - był młody

chiisai - jest mały | chiisakatta - był mały

b) aby uzyskać przeczenie zwykłych form czasu teraźniejszego i przeszłego, dodajemy do rdzenia końcówkę - ku + nai

Pamiętajmy przy tym, by przy formie przeszłej nie zapominać o dodaniu końcówki -katta.

np.

chiisaku nai - nie jest mały | chiisaku nakatta - nie był mały

shiroku nai - nie jest biały | shiroku nakatta - nie był biały

c) aby uzyskać formę grzeczną, dodajemy po prostu desu

np.

A: ringo wa dou desuka? - Co sądzisz o tym jabłku? 

B: oishii desu  - Jest pyszne.

B: oishikatta desu - Było pyszne.

( *ω* )

d) aby uzyskać przeczenie formy grzecznej, używamy formy z końcówką -ku i dodajemy do tego arimasen do czasu teraźniejszego lub arimasen deshita do czasu przeszłego.

np.

B: kono hon ha dou desuka? - Co sądzisz o tej książce?

A: omoshiroku arimasen - Nie jest ciekawa.

A: omoshiroku arimasen deshita - Nie była ciekawa.

Łączenie -i przymiotników

Jeśli chcemy zestawić obok siebie dwa lub więcej -i przymiotników uzupełniających się, zgodnych ze sobą, należy w każdym z nich (z wyjątkiem tego na końcu), zamienić końcówkę -i na -kute.

np.

wakakute chiisai - młody i mały

atarashikute ookikute takai - nowy, duży i drogi

Jeśli chcemy zestawić obok siebie dwa -i przymiotniki niezgodne ze sobą, wykluczające się, wtedy do pierwszego przymiotnika dodajemy desu-ga, co znaczy ale.

np.

chiisai desu-ga tsuyoi - mały, ale silny

2. quasi-przymiotniki

Słowa tej grupy mają charakterystykę rzeczowniko-podobną  i mogą przekazać przymiotnikowe znaczenie.

Jeśli chcemy użyć przymiotnika rzeczownikowego do opisu jakiegoś rzeczownika,

wówczas dodajmy do przymiotnika końcówkę -na.

Przez to nazywane są -na przymiotnikami.

np.

kireina onna - piękna kobieta

sukina uta - ulubiona piosenka

shizukana heya - cichy pokój

iroirona hon - różne książki

hetana hisho - niedobra sekretarka (niedobra w sekretarskich umiejętnościach)

Końcówkę -na dodajemy tylko, jeśli zestawiamy przymiotnik z rzeczownikiem.

Aby utworzyć formę prostą  od na-przymiotnika dodajemy odpowiednią formę desu

Formy desu (tylko kilka)

teraźniejsze: 

zwykła - da

grzeczna - desu

teraźniejsze przeczące:

zwykła - dewa nai/ja nai

grzeczna - dewa arimasen/ja arimasen

przeszłe:

zwykła - datta

grzeczna - deshita

przeszłe przeczące:

zwykła - dewa nakatta

grzeczna - dewa arimasen deshita

np.

hana ha, kirei dewa nakatta - Kwiaty nie były piękne.

sakana ha, suki desu - ryby lubię

-na przymiotniki - tak jak japońskie rzeczowniki - nie odmieniają się, tzn. oprócz dodawania czasem do nich jakichś pseudopartykuł nic z nimi nie robimy. Odmieniamy za to formę desu.

Łączenie -na przymiotników

Jeśli chcemy zestawić ze sobą dwa lub więcej -na przymiotników zgodnych ze sobą, wtedy do każdego z przymiotników (oprócz tego na końcu) dodajemy końcówkę -de, np.
kirei-de yumei - piękna i sławna
Również w połączeniu z i-przymiotnikiem trzeba pamiętać o dodaniu do -na przymiotnika końcówki -de,np.
shizuka-de ii - cichy i dobry

Jeśli natomiast chcemy zestawić ze sobą przymiotniki, które się wykluczają, wtedy - tak, jak w przypadku -i przymiotników, do pierwszego -na przymiotnika dodajemy desu-ga, np.

genki desu-ga furui - zdrowy ale stary

Uff, tyle na dziś.
c.d.n.

_______________________________________________________

- http://benkyo.pl/forum/viewtopic.php?f=32&t=808

- Master the Basics Japanese, Barron's foreign langauge guides