wtorek, 28 maja 2013

Trochę o czasownikach - część I

Czasowniki japońskie w formie słownikowej zakończone są na samogłoskę u (sylabę z grupy u). Formy słownikowej można użyć jedynie, gdy rozmawiamy z osobami bliskimi, dobrymi znajomymi, osobami dużo młodszymi, niższymi rangą. W innych przypadkach musimy wykrzesać z siebie trochę grzeczności i wyposażyć czasowniki w grzeczną końcówkę -masu. Czasowniki każdej grupy podlegają innej zasadzie łączenia z końcówką.

Mamy trzy grupy czasowników:
spółgłoskową
samogłoskową
nieregularne/wyjątki

Czasowniki spółgłoskowe

Czasowniki o temacie spółgłoskowym, czyli temat kończy się na spółgłoskę, np.

nomu - pić
shinu - umierać
wakaru - rozumieć

Przy dodawaniu końcówki -masu, po temacie następuje samogłoska i - z czego razem otrzymamy końcówkę -imasu.

nomimasu
shinimasu
wakarimasu

Czasowniki samogłoskowe

Temat czasownika jest zakończony na sylabę z grupy e lub i, czyli np. be, mi.

taberu - jeść
miru - patrzeć, widzieć
neru - spać
okiru - wstawać, budzić się

Ugrzecznienie czasowników samogłoskowych polega na odrzuceniu ostatniej sylaby ru i dołączeniu grzecznej końcówki -masu.

tabemasu
mimasu
nemasu
okimasu

Czasowniki nieregularne/wyjątkowe

Do tej grupy zalicza się tylko dwa czasowniki. Choć rozmaite czasowniki spółgłoskowe i samogłoskowe przybierają czasem formy odbiegające od reguł grupy, do której należą, nie traktuje się ich jako wyjątki (np. iku - iść, aru - być (nieżywotne))
Zatem czasowniki wyjątkowe to jedynie:

kuru - przyjść, przyjechać
suru - robić

Grzeczne formy czasowników wyjątkowych:

kimasu
shimasu

Należy pamiętać, że tzw. czasowniki "hybrydy" - zbudowane z rzeczownika i czasownika suru - będą się odmieniać według czasownika suru, z którym są połączone, np.

(uczyć się) benkyou-suru >> benkyou-shimasu

Czasy

W języku japońskim istnieją dwa czasy:
czas teraźniejszo-przyszły
czas przeszły.

Czas teraźniejszo-przyszły ma formę identyczną z formą słownikową.
Czas przeszły tworzy się poprzez -ta, np.

(jeść) taberu - tabeta
(patrzeć, widzieć) - miru - mita

Przy niektórych przypadkach czasowników formy spółgłoskowej zachodzą oboczności, np.

(pić) nomu - nonda
(umierać) - shinu - shinda
(pisać) kaku - kaita (zanik k)

Oczywiście, można sobie mówienie w czasie przeszłym znacznie uprościć, poprzez mówienie formą ugrzecznioną z końcówką -masu, która w czasie przeszłym brzmi -mashita

tabemashita
shinimashita
kakimashita

O wiele prostsze i do tego lepiej wypadniemy w oczach rozmówcy, gdy będziemy tak grzecznie mówić (^_^)

3 komentarze:

Banzai! \^-^/
Jest mi naprawdę niezmiernie miło, gdy ktoś zechce zostawić tu swój komentarz. W końcu o wiele chętniej się pisze, gdy ma się namacalne dowody, że ktoś to czyta :)
Doumo arigatou gozaimasu!